Met de volgende handelingstips willen we advies geven in de omgang met je kind, als er nog contact is. Deze handelingstips zijn bedoeld voor jou, als geminachte ouder, en voor de hulpverlener die jou begeleidt.
Voor de hulpverlener is het belangrijk dat hij deze tips hanteert vanuit een kennis en deskundigheid over ouderverstoting. Ouderverstoting vraagt van hem nl. een contra-intuïtief denken.
Bij ouderverstoting is het noodzakelijk te handelen want ouderverstoting zet zich verder, gaat niet zomaar over. Ouderverstoting begint meestal klein, maar breidt zich onverbiddelijk uit.
Heel vaak werkt de verstotende ouder jaren aan de vervreemding / verstoting. Er zijn regelmatig tekenen van het proces, maar er zijn ook periodes waarin het zich minder uit. Dat kan je heel verward maken. Vaak weet je ook niet wat er aan het gebeuren is en hoe je er best mee omgaat.
Ouder zijn van een ouderverstotingskind is voor jou zeer kwetsend. Er ontstaat een pijnlijke verandering in de relatie met je kind. Je kind dat van je hield en wie je vertrouwde, keert jou de rug toe. Je draagt dit best niet alleen!
De beschreven tips geven geen garantie op het stoppen van het verstotingsproces, maar zijn bedoeld als houvast en ondersteuning in je zoektocht. Ze kunnen je helpen om positief en op een opbouwende manier te blijven omgaan met je kind. Soms zijn ze echter niet (meer) toepasbaar of helpen ze niet.
De mate waarin de tips helpen, zal ook afhangen van de duur en de ernst van de verstoting. Maar ook van de campagne van je ex-partner. Hierop heb je weinig impact.
In ieder geval is ingrijpen en ondersteuning nodig. De verslechterde relatie geeft je kind weer ‘argumenten’ om het contact af te weren.
Hieronder lees je allerlei concrete tips, maar uiteraard dienen ze aangepast te worden aan de leeftijd en de persoonlijkheid van je kind en ga je er ook best op jouw eigen manier mee om. Tips zijn altijd algemeen. Elk kind en elke ouder is uniek!
Ook de verstotende ouder reageert niet steeds vanuit dezelfde achtergrond.
Sommigen voeren een lastercampagne vanuit de pijn, het gekwetst zijn, … naar aanleiding van het beëindigen van jullie partnerrelatie. Deze ouders willen wraak nemen op jou en doen dit via het kind.
Daarnaast zijn er verstotende ouders met een ernstige persoonlijkheidsstoornis. Men spreekt geregeld over borderline en / of narcisme van deze ouders.
Heel wat verstotende ouders hebben een trauma opgelopen in de jonge kinderjaren, een problematische hechting.
Vaak ziet men een combinatie van bovenstaande ‘triggers’ bij de verstotende ouder.
Een heel belangrijke ‘taak’ voor jou, als verstoten ouder, is het antwoorden op de negatieve en kwetsende berichten van je kind en / of van je ex-partner. Je krijgt minachtende boodschappen, valse beschuldigingen, … te horen en je blijft hierin best antwoorden geven die een ‘tegengif’ zijn voor de verstoting. Dit is niet evident !
Reageer steeds vanuit de visie dat jouw inspanningen dienen bij te dragen tot het welzijn van je kind – niet tot het aanvallen van je ex-partner.
Begrijp dat je kind niet anders kan dan op die manier te reageren. Ouderverstoting is een overlevingsmechanisme van je kind. Begrijp zijn reactie. Neem het niet persoonlijk.
Wees gewoon de zorgzame ouder die je bent. Toon het in jouw daden en probeer je kind hier niet verbaal van te overtuigen.
Ga, indien mogelijk, niet mee in de provocatie van je kind. Ga niet in discussie over de waarheid van wat je kind zegt. Als je in verdediging gaat zal dit meestal negatieve gevoelens met zich meebrengen, en niet helpen, integendeel zelfs. Daag je kind wel uit om kritisch te denken (via kleine ‘ingrepen’ – beetje bij beetje) en een eigen mening te ontwikkelen (voorbeelden lees je bij de specifieke tips). Wees hierbij echter ook waakzaam dat je je kind niet in een situatie brengt waarin het moet toegeven of schuldgevoelens krijgt.
Behoud positieve communicatie met de ex-partner. Reageer feitelijk en niet verwijtend / niet beschuldigend.
Wees minder strikt dan je zou zijn in een ‘normale’ gezinssituatie. Straffen en belonen hebben minder impact. Of hebben een niet-gewenst gevolg. Wat je onderneemt wordt bekritiseerd of overdreven door de andere ouder. Wees je dus zeer bewust van de eisen die je stelt, de autoriteit die je gebruikt. Zet die heel bewust in (daar waar je het echt nodig vindt). Anderzijds ben jij ouder. Ouderverstoting zorgt vaak voor autoriteitsverlies, aangezien het kind zich boven jou gaat plaatsen. Behoud je ouderrol! Een zeer moeilijke evenwichtsoefening dus.
Wees steeds aanwezig op afspraken. Afwezigheid is een gouden geschenk voor de verstotende ouder om tegen jou te gebruiken.
Doe aangifte bij niet naleven van de omgangsregeling. Laat je adviseren door een advocaat die thuis is in deze problematiek. Dring zo vroeg mogelijk aan op juridische tussenkomst. Hoe vroeger ingegrepen wordt in het proces, hoe meer kans op een gezonde emotionele ontwikkeling voor je kind.
Soms is het gedrag van je kind een normale uiting voor zijn leeftijd (vb. de puberteit).
Het kan je leven zo beheersen, dat het normale gezinsleven hier heel sterk onder lijdt. Blijf ‘leven’.
Bij het toepassen van de tips kan alles ook zeer kunstmatig worden. Gewoon zijn en doen, vormt een grote uitdaging voor jou.
Blijf de ouder die jouw kind nodig heeft. Geef niet op. Opgeven wordt terug geïnterpreteerd als een bewijs dat je niet met je kinderen inzit. Zie hiervoor de tips bij ‘als je geen contact meer hebt’.
Besluit:
Laat je ondersteunen! Wat je meemaakt is niet te beschrijven. Je zit in een proces waarop je weinig invloed hebt en alleen jij begrijpt welke negatieve impact dit heeft op je kind(eren). Je ex-partner gaat hier niet van uit. Je ervaart weinig begrip en / of je wordt niet op een correcte manier verder geholpen. Laat je ondersteunen door mensen die kennis hebben van ouderverstoting.
Je hoeft dit niet alleen te dragen!
Je bent geen slechte ouder!
Je bent niet alleen!
Wat kan je doen bij specifiek gedrag van je kind en / of je ex-partner? We bespreken hieronder typische strategieën in ouderverstoting.
Het zijn voorbeelden die uiteraard niet overal voorkomen en ook de mogelijke reacties passen niet in elke situatie en zijn niet altijd mogelijk om toe te passen (je kan bijvoorbeeld geen sms rechtstreeks sturen als je geen nummer hebt, …).
1. Je wordt zwart gemaakt. Deze strategie wordt heel vaak gebruikt. De andere ouder zet jouw fouten, kleine tekortkomingen, eigenaardigheden in de verf in relatie tot je kind.
Als de andere ouder vertelt aan je kind dat je het niet leuk vindt om met het kind bezig te zijn is dit zeer zwaar voor je kind. Volwassenen die ouderverstoting als kind meemaakten geven dit aan als één van de meest verwoestende strategieën.
De andere ouder wekt de indruk dat je gevaarlijk bent. Ook dit is een ander manier om je zwart te maken. Op die manier wordt de indruk gewekt naar het kind toe dat het bij jou niet veilig is.
Blijf altijd kalm.
Als je kind je beschuldigt van zaken die hij hoorde van de andere ouder (vb. je hebt mama’s geld gepakt, je hebt mama geslagen, …) kan je reageren met: ‘kan je mij vertellen hoe je je voelde toen papa / mama dat zei’, ‘misschien hoor je slechte dingen over mij, maar het is belangrijk dat je voor jezelf beslist wat je gelooft of niet’, … .
Als je kind je beschuldigt van gebrek aan liefde, reageer dan altijd dat je van hem / haar houdt. Nodig eventueel uit om uit te leggen hoe je dan niet de liefhebbende ouder bent en zeg ook dat het kind altijd mag laten weten als het zich niet geliefd voelt.
Stimuleer je kind(eren) dus in het ontwikkelen van een eigen kritisch denken.
2. De contacten met jou worden beperkt door bijvoorbeeld je kind stelselmatig vroeger op te halen, door excuses door te geven waardoor het niet kan komen (ziek, naar vriendje, huiswerk), door last minute wijzigingen in planningen, … .
Reageer niet emotioneel in relatie tot je kind.
Neem, indien mogelijk, zelf contact op met je kind. Gebruik tijdens dit contact geen beschuldigingen naar de verstotende ouder.
Neem contact op met je advocaat / doe aangifte.
Zorg voor een gedetailleerd uitgewerkte gerechtelijke overeenkomst.
Indien de andere ouder te vroeg komt om de kinderen af te halen, maak je jezelf en je kind best onbereikbaar (indien mogelijk). Bijvoorbeeld door de bel af te zetten, in de tuin te spelen, bepaalde rituelen, … .
3. De communicatie met je kind wordt bemoeilijkt, bijvoorbeeld door een SMS niet door te geven, jouw verjaardagkaartje weg te gooien, … .
Veel verstotende ouders willen wel zelf communicatie met hun kinderen, maar staan de communicatie van hun kinderen met jou in de weg.
Vertel gewoon feitelijk aan het kind (niet beschuldigend in de richting van de verstotende ouder) dat je vb. kaartje stuurde, sms hebt gestuurd, … .
Bespreek met school of andere derden om de communicatie via hen te laten verlopen (vb. verjaardagkaartje, …)
Communiceer via email, … .
Je beweegredenen om te communiceren moeten zeer zuiver zijn. Het gaat om het contact met het kind, niet om een manier om te controleren / beheersen wat er bij de andere ouder gebeurt.
4. Je ex-partner bouwt aan een ongewoon sterke alliantie met je kind, vertrouwt hem alle emoties toe over jou.
Je ex-partner praat met je kind alsof het een volwassene is. Je kind wordt beloond met het vertrouwen dat hij krijgt: hij krijgt toegang tot de volwassen wereld.
Hij voelt zich emotioneel betrokken en voelt de behoefte om de verstotende ouder gerust te stellen en te beschermen.
Je merkt dit in uitspraken van je kind.
Stimuleer de ontwikkeling van zijn kritisch denken, vb. ‘ik begrijp niet goed wat je over mij denkt’.
‘Als je twijfelt over mij, mag je altijd komen vragen’.
‘Ik respecteer dat je een kind bent, ik deel geen zaken met jou die onder volwassenen thuishoren’.
5. Je ex-partner creëert situaties waarin je kind zich gedwongen voelt om jou af te wijzen
Tijdens de dagen dat je kind bij jou verblijft, neemt de verstotende ouder jouw rol over als er vb. een sportwedstrijd is waar je kind aan deelneemt, tijdens een ziekenhuisopname, tijdens een opendeurdag van school, … . Je kind let niet meer op jou, tot de verstotende ouder terug verdwenen is.
Vertel aan je kind dat het voor wat jou betreft niet hoeft te kiezen.
Niet toegeven aan de verleiding om je terug te trekken om deze vernedering te vermijden – zo laat je het kind zien dat het belangrijker is voor jou om de andere ouder te vermijden dan om erbij te zijn.
6. Je kind bespioneert je, zoekt toegang tot belangrijke documenten en informatie (wat je consumeert, hoeveel je verdient, met wie je omgaat, …).
Geef de informatie zelf door, dat neemt de druk weg op het kind om deze informatie te leveren.
Zeg aan het kind dat je het gevoel hebt dat hij in de persoonlijke papieren kijkt en dat je je afvraagt wat hij daar zoekt. Beter is het om deze papieren afgesloten te bewaren (preventief). De bedoeling hiervan is om het kind te beschermen, niet om zaken voor de ander ouder te verbergen.
7. Je ex-partner vraagt het kind om geheimen te bewaren
Dat jouw kind geheimen moet bewaren voor jou zorgt voor psychologische afstand tussen jou en je kind.
Als het kind zaken vertelt die bij de ex-partner gebeuren, ga je hier best niet te veel op in, en geef je hier beter geen oordeel over, zoals “Ben je niet nog wat jong om alleen thuis te blijven met je broers?”, “Hoeveel wijntjes drinkt je moeder dan? Is dat niet wat veel?”
Ontwikkel het eigen kritisch denken van je kind. Vb.: “Het is goed dat je dingen voor jezelf houdt, maar het is onjuist om zaken zoals … achter te houden voor een mama of een papa. Weet je waarom?” Of: “Jammer dat je dat voor mij wou verbergen. Wat kan ik doen dat je die behoefte niet hebt? Heb jij ideeën?”
8. Je kind noemt je bij je voornaam en / of spreekt zijn stiefouder aan als mama – pap
Kinderen noemen hun ouders soms bij voornaam, als een soort experiment. Het is dus niet zeker dat het gaat om ouderverstoting. Bij ouderverstoting is het echter een regelmatig voorkomende strategie. De verstotende ouder probeert jou op die manier te miskennen als ouder.
Als je meent dat het over ouderverstoting gaat, kan je reageren met: “Gelijk hoe anderen me noemen, voor jou zal ik altijd mama / papa zijn”.
Soms wijst de verstotende ouder de term mama / papa toe aan de stiefouder. Ook hier weer doet zich een poging voor om jou als ouder te miskennen, te devalueren.
Je kan reageren met: “Ik begrijp dat je speciale gevoelens hebt voor x, misschien kan je hiervoor een speciale naam bedenken. Ik zal wel altijd je mama / papa zijn en zou het fijn vinden als je me dan ook zo zou noemen”.
9. Je ex-partner vermindert jouw ouderschap door belangrijke informatie achter te houden (zoals medische, schoolse, … informatie)
Op die manier word je minder belangrijk in de ogen van je kind. Neem dus zo veel mogelijk contact op met dergelijke diensten, en geef je verwachting door om informatie te krijgen. Je hebt recht op informatie.
Onderhoud de contacten en wees aanwezig, indien mogelijk.
Handel zoveel mogelijk pro-actief.
10. Jouw kind praat over de ander ouder alsof hij / zij uitzonderlijk en perfect is.
Je merkt dat je kind zich niet ontwikkelt volgens leeftijd, op gebied van zelfredzaamheid, kritisch denken, onafhankelijkheid.Verstotende ouders wakkeren dit niet aan. Zij houden hun kinderen afhankelijk van henzelf.
Je observeert tevens in je kind een soort aanbidding voor de andere ouder. Hij lijkt geobsedeerd door de ideeën en overtuigingen van de andere ouder.
Wat kan je dan doen? Stel heel veel vragen die aanzetten tot nadenken, laat je kind (afhankelijk van de leeftijd) zelf beslissingen nemen, … .
Sommige kinderen veranderen ook plots van idee rond een hobby die ze bij jou (willen) uitvoeren om op die manier in lijn te komen met de verwachtingen van de andere ouder.
Vraag je kind dan zeker wat hem hiertoe motiveert en uit je verbazing over het feit dat hij zo gemakkelijk iets opgeeft dat hij anders zo fijn vindt of waar hij naar uitkeek.
Copyright © All Rights Reserved
